Başkanlık Sistemi

Başkanlık sistemi, hem yürütme organının başı, hem de devlet başkanı olan başkanın halk tarafından seçildiği, kuvvetlerin sert ayrıldığı bir sistemdir. Başkanlık sisteminde Başkanın ne göreve gelme aşamasında ne de görevine son verilme durumunda yasama organının herhangi bir yetkisi ve gücü bulunmamaktadır.

Başkanlık sisteminin en belirgin örneği ABD’dir. Ayrıca Arjantin, Brezilya, Venezuela, Kolombiya, Paraguay, Ekvator, Guatemala, Kosta Rika, Türkmenistan, Kazakistan, Afganistan, Ermenistan, Kenya gibi ülkelerde uygulanmaktadır.

24 Haziran 2018 tarihinde birlikte yapılan ilk TBMM ve Cumhurbaşkanlığı seçimleri sonucunda Cumhurbaşkanının göreve başladığı tarihte yürürlüğe giren değişiklikler kapsamında, 1876 Kanun-i Esasi’den itibaren kabul edilen parlamenter hükümet modelinden vazgeçilerek başkanlık sistemi eksenli Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemine geçilmiştir. Yani Türkiye de artık başkanlık rejiminin uygulandığı ülkeler arasında yer almaktadır.

Başkanlık Sisteminin Özellikleri
=> Başkanlık sistemi kuvvetlerin sert ayrımına dayanır.
=> Yürütme organı ve devlet başkanı tek kişinin elinde toplanmıştır. Yani yürütme monist yapıdadır.
=> Bakanlar (sekreterler) yalnızca başkana karşı sorumludur.
=> Devlet başkanı yasama organına karşı siyasal açıdan sorumlu değildir.

=> Başkanın yasam organını feshetme; yasama organının da güvensizlik oyu ile siyasal sorumluluk (gensoru) yolunu işletmek suretiyle başkanı düşürme yetkisi YOKTUR!
=> Başkanlık sisteminde başkan halk tarafından seçilir.
=> Başkanlık sisteminde yasama ve yürütme için ayrı ayrı seçim yapılır.
=> Başkanın ve yardımcılarının parlamentoya karşı siyasi sorumlulukları yoktur. Yardımcılar Başkana karşı sorumludur.
=> Yardımcılar parlamento üyesi olamazlar. Yani yürütmede yer alan kimse yasamada yer alamaz.
=> Başkanlık sisteminde “kuvvetler arasında kopukluğu gidermek için bir “denetim (fren) ve denge sistemi” geliştirilmiştir. Yürütmenin bazı işlemleri, örneğin üst düzey yöneticilerin atanması, senatonun onayını gerektirir. Buna karşılık başkanın da yasamadan geçen yasaları veto etme yetkisi vardır.